بررسی جایگاه آتش در تاریخ ایران باستان
author
Abstract:
با کشف آتش در دوره پارینهسنگی، از آنجا که این پدیده نقش بهسزایی در پیشرفت و تداوم زندگی بشری داشت، بهتدریج در باورهای دینی ملل باستان، بهویژه مشرق زمین، از جایگاه خاصی برخوردار شد. بدیهی است که ایرانیان باستان نیز از این امر مستثنی نبودهاند. اگرچه تاکنون تحقیقات علمی فراوانی در عرصه ایرانشناسی انجام گرفتهاست، بیشتر این پژوهشها درباره اقوام و دولتهای آریایی بوده و کمتر به اقوام بومی فلات ایران پرداختهاند. درنتیجه، از یک سو، پیشینه بسیار کهن و غنی تمدنهای بومی فلات- اگرچه اطلاعات کمی از اوضاع فرهنگی آنها داریم- و از سوی دیگر، قداست و اهمیتی که اقوام آریایی برای عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و بهویژه آتش قائل بودهاند، این پرسش را مطرح میکنند که: «سنت تقدیس آتش و آیینهای ویژه آن، خاستگاهی بومی دارد یا آریایی؟»باتوجهبه دادههای تاریخی و باستانشناسانه، این پرسش را میتوان در قالب این فرضیه که «سنت تقدیس آتش و آیینهای مربوط به آنپیشینه بسیار کهنی در فرهنگ بومیان فلات ایران داشته و پس از ورود آریاییها نیز تبادلات فرهنگی بین بومیان و تازهواردان آریایی انجام گرفته و درنتیجه، از یکدیگر تأثیراتی پذیرفتهاند»، مورد بررسی قرار داد. از بررسی و مقایسه جایگاه آتش در آثار و مدارک تاریخی و باستانشناسانه بازمانده از اقوام بومی و تازهواردان آریایی- مثلاً تطبیق جایگاه آتشدان در نقشبرجستههای ایلامی و هخامنشی- میتوان دریافت که اگرچه آریاییها پس از ورود خود به ایران، در عرصه سیاسی بر اقوام بومی این سرزمین غالب شدند، ولی در عرصه فرهنگی بهدلیل پیشینه غنی فرهنگی بومیان فلات ایران، بهتدریج وامدار برخی از آیینها و سنتهای فرهنگی ایشان شدند که از آن میان میتوان به «سنت تقدیس آتش» و آیینهای ویژه آن اشاره کرد. در این مقاله سعی شده است که درابتدا، براساس دادههای تاریخی و باستانشناسانه، «سنت تقدیس آتش» در دوره ایلامیها تبیین شود. سپس، نتایج بهدستآمده با آثار و دادههایی از دوره ماد و هخامنشی مقایسه و تشریح خواهد شد تا چگونگی سیر انتقال «سنت تقدیس آتش» از دوره ایلامیها- بومیان فلات- به دوره ماد و هخامنشی- آریاییها- و تحول و تکوین آن نیز تبیین گردد
similar resources
جایگاه نام در ایران باستان
نامها از گذشته تاکنون مهمترین عامل هویّتبخشی و تمایز افراد در جامعه بودهاند. نوع انتخاب نام علاوه بر اینکه گویای نگرش فرد به خود، جامعه و طبیعت است، اندیشۀ دینی و مذهبی او را نیز آشکار میسازد. در پژوهشهای تاریخی و اجتماعی با مراجعه به متون تاریخی و بررسی اسامی خاص متداول در هر دوره میتوان بافت قومیتی و مذهبی و پراکندگی اجتماعی هر دوره را سنجید. آنچنان که یافتههای باستانشناسی و...
full textتاریخ ایران باستان در آیینه مورخان ارمنی
ارمنستان در جهان باستان به ویژه در دوره ساسانی جولانگاه ابراز قدرت دو ابر قدرت جهان ایران و روم بوده که در اغلب دورهها وابستگی آن به حکومت ایران بیشتر بوده است. در واقع رویدادهای تاریخ سیاسی و فرهنگی ارمنستان در دوره باستان همواره متاثر از ایران بوده است. آثار و منابع تاریخی ارمنی در بازشناسی تاریخ ایران باستان که همواره از کمبود منابع مکتوب دست اول ایرانی و پراکندگی منابع به زبانهای دیگر رنج...
full textبررسی شیوه های تدفین در تاریخ ایران باستان
اعتقاد به روح و روان و زندگی پس از مرگ به اشکال گوناگون در سراسر نقاط و مراکز جهان باستان از جمله ایران وجود داشته است. بررسی آداب و رسوم تدفین یکی از مسائل فرهنگی و اجتماعی در هر جامعهای میباشد و از آنجا که نمودی از باورها و فرهنگ دینی آن جامعه به شمار میآید در شناسایی و بازسازی فرهنگ جوامع باستان از اهمییت ویژهای برخوردار است. در ایران باستان از آنجا که از دورههای مختلف تاریخی آن منابع ...
full textجایگاه نمادهای نجومی در هنر ایران باستان (دورۀ پیش از تاریخ تا پایان دوره هخامنشی)
غنای هنری نخستین دست ساخته های کشف شده در فلات ایران، ذهنیت تحول یافت های را نشان می دهد که بهاحتمال قوی، حاوی باورهای و عقاید محکمی است. در میان این باورها و اعتقادات، نظام نجومی بسیار قوی و پررنگ جلوه می کند. برای انسان اولیه که مجبور بود با دست خالی با عناصر طبیعی مقابله کند و زنده بماند، وضع اقلیمی و جوّی بزرگ ترین دغدغه به شمار می آمد. زمانی که کشتزار و گلّه تنها مایۀ امرارمعاش ب...
full textMy Resources
Journal title
volume 21 issue 12
pages -
publication date 2012-01-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023